Protezy kończyny górnej

Proteza ręki to wyrób medyczny wykonywany na indywidualne zamówienie, który zastępuje część kończyny utraconej w wyniku amputacji. Jej głównym zadaniem jest przywrócenie podstawowych funkcji chwytnych oraz możliwości wykonywania codziennych czynności przez osobę po utracie ręki. Rozróżniamy kilka rodzajów protez kończyny górnej: kosmetyczne, mechaniczne i mioelektryczne. Protezy kosmetyczne to zaopatrzenie, którego głównym zadaniem jest odzwierciedlenie wyglądu ręki osoby po amputacji, ale można je także wykorzystać podczas wykonywania prostych czynności do przytrzymywania przedmiotów. Najlepszy efekt można uzyskać wykonując w pełni personalizowaną protezę, która stanowi odbicie lustrzane zachowanej kończyny. Dzięki temu możemy odwzorować rozmiar, kształt ręki oraz kolory skóry, znamiona, pieprzyki i inne detale.

Protezy mechaniczne to zaopatrzenie, które dzięki wbudowanym mechanizmom pozwala na uzyskanie podstawowej funkcji chwytnej. Porusza się ona dzięki wykorzystaniu siły mięśni kikuta oraz obręczy barkowej. Odpowiednio wykonany ruch pozwala na napinanie/luzowanie cięgieł, które odpowiadają za otwieranie/zamykanie końcówki roboczej (ręki lub haka) oraz zginanie i blokowanie łokcia. Proteza mechaniczna pozwala na chwytanie, przytrzymywanie i przenoszenie różnych przedmiotów.

Protezy mioelektryczne ręki to najbardziej zaawansowany technologicznie rodzaj zaopatrzenia. Tego typu proteza zasilana jest przez system akumulatorów a jej ruch zapewniają wbudowane silniki. Sterowanie protezą mioelektryczną odbywa się poprzez napinanie odpowiednich mięśni kikuta. Umieszczone w leju protezowym elektrody, które swoją powierzchnią stykają się ze skórą, odbierają impulsy elektryczne i dalej przetwarzane są one na ruch protezy. Dzięki temu użytkownik może zamykać i otwierać rękę, a także przełączać się pomiędzy różnymi rodzajami chwytu.

Koszt protezy ręki może różnić się w zależności od wielu czynników, takich jak poziom amputacji (inna cena jest protezy dłoni, a inna protezy ramienia), rodzaj protezy, stopień zaawansowania technologicznego, materiały użyte do wykonania protezy oraz dodatkowe funkcje. Ceny protez mogą wahać się od kilku tysięcy do kilkudziesięciu tysięcy złotych lub więcej. W przypadku nowoczesnych rozwiązań technologicznych koszt zaopatrzenia protetycznego może wynosić nawet kilkaset tysięcy złotych. Najprostszym i najtańszym rodzajem zaopatrzenia są protezy kosmetyczne. Najwyższe ceny natomiast osiągają protezy mioelektryczne. Koszt zakupu protezy kończyny górnej może być częściowo lub całkowicie finansowany ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia lub z dofinansowań w ramach różnych programów prowadzonych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Dokładna cena protezy ręki ustalana jest po przeprowadzeniu konsultacji oraz badania, na podstawie indywidualnych potrzeb i oczekiwań osoby po amputacji.

HW celu prawidłowego działania protezy rąk oraz wydłużenia jej żywotności należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

• Dbaj o regularne czyszczenie – codzienne mycie protezy wodą i łagodnym mydłem pomoże utrzymać ją w czystości i zapobiegnie rozwojowi bakterii. W przypadku protez mioelektrycznych stosuj się do instrukcji czyszczenia przekazanych Ci przez protetyka.
• Unikaj nadmiernego narażania na wilgoć – protezę ręki zazwyczaj należy zdejmować podczas kąpieli, pływania czy innych aktywności związanych z dużą ilością wody. Jeżeli proteza zostanie narażona na wilgoć, należy ją osuszyć dokładnie przed założeniem.
• Unikaj nadmiernego narażania na ciepło – protezy kończyn górnych nie powinna być pozostawiana na bezpośrednim działaniu słońca, w gorących miejscach ani w pobliżu źródeł nagrzewania. Wysokie temperatury mogą uszkodzić materiały, z których proteza jest wykonana.
• Przechowuj protezę w odpowiednim miejscu – po zdjęciu protezy konieczne jest jej bezpieczne przechowywanie.
• Regularnie sprawdzaj stan protezy – dokładne monitorowanie protezy pozwoli zauważyć wszelkie uszkodzenia lub awarie. Jeśli zostaną zauważone jakiekolwiek problemy, należy jak najszybciej skonsultować się z protetykiem.
• Przestrzegaj zaleceń dotyczących użytkowania – proteza jest dostoswana do indywidualnych potrzeb, dlatego ważne jest stosowanie się do wszystkich zaleceń dotyczących jej użytkowania.
• Regularnie odwiedzaj protetyka – regularne kontrole i konsultacje ze specjalistą są bardzo ważne, aby monitorować stan protezy i wykonywać potrzebne naprawy lub dostosowania

Czas potrzebny do przyzwyczajenia się do protezy ręki może być różny dla każdej osoby i jest zależny od wielu czynników. W niektórych przypadkach nauka korzystania z protezy może zająć kilka tygodni, a w niektórych przypadkach kilka miesięcy lub dłużej. Czas adaptacji jest zależny między innymi od:

• poziomu amputacji – osoba, które utraciły większą część kończyny mogą potrzebować więcej czasu na naukę użytkowania protezy i przyzwyczajenie się do niej,
• indywidualnych umiejętności i stanu fizycznego – niektóre osoby mające dobrą koordynację ruchową i sprawność fizyczną mogą łatwiej przystosować się do funkcjonowania z protezą,
• rodzaju protezy – różne rodzaje protez mają różne funkcje i poziom skomplikowania. Zaawansowane protezy mioelektryczne, które pozwalają chwytanie przedmiotów i precyzyjne manipulacje, mogą wymagać dłuższego czasu na naukę korzystania z nich.
• motywacja i wsparcie – motywacja osoby korzystającej z protezy oraz wsparcie ze strony bliskich i specjalistów mogą znacząco wpłynąć na szybkość przyzwyczajenia się do protezy.

W całym procesie adaptacji do protezy bardzo ważne jest, aby być cierpliwym, konsekwentnym i korzystać z profesjonalnego wsparcia protetyków i fizjoterapeutów.